Nên đóng thùng loa bằng gỗ gì?

   Để lựa chọn được loại gỗ thích hợp làm thùng loa thì bạn cần phải có kiến thức lẫn thực nghiệm vì thế học hỏi không bao giờ là thừa cả. Hãy chú tâm và đọc hết bài viết này nhé. (Bài viết dựa trên : Kiến thức sách vở + thực nghiệm)
   Bạn đam mê về loa! Thế bạn có từng tìm hiểu qua các loại nhạc cụ chưa? Ví dụ như là đàn guitar, violon, cello, sáo … như chúng ta thấy tất cả các nhạc cụ này đều được làm bằng gỗ thịt. Và nếu anh em nghiên cứu chuyên sâu thì tất cả chất liệu gỗ thịt sẽ tạo ra 1 loại tần số âm thanh khác nhau và tần số đó thích hợp với từng loại âm thanh nhạc cụ đó muốn tạo ra. Còn loa thì sao, loa là một thiết bị táo tạo âm thanh nghĩa là thu âm vào như thế nào thì phải tái tạo lại đúng chuẩn như thế. Ví dụ 1 ca sĩ cất tiếng hát lên có tần số 120Hz thì loa phải thể hiện đúng 120Hz không được thêm hay bớt 1 Hz nào cả. Và để làm được điều đó thì bắt buộc phải là loại gỗ không có tần số riêng. Do đó yêu cần đầu tiên đó là : Phải được làm từ gỗ công nghiệp. Đây là tôi mới chỉ nói tới chất liệu làm loa còn thì có rất nhiều các yếu tố khác nó cũng can thiệp vào tín hiệu âm thanh cần tái tạo như độ rung, kết cấu thùng, độ dày mỏng, thể tích…. Tôi không xét tới ở đây.

Vậy dùng gỗ công nghiệp nào đóng thùng loa?

   Gỗ công nghiệp dùng để đóng loa hiện nay có 3 loại chính mà tôi biết: MDF (MDF có 2 loại là chống ẩm (xanh) và không chống ẩm (nâu), Plywood (ván ép) và Ván dăm. Có nhiều độ dày khác nhau. Tất cả đều bán theo tấm 1220x2440mm, cắt CNC thì đâu 600K/ tấm cả gỗ cả công cắt đối với MDF nâu, còn gỗ ván dăm thì còn rẻ nữa, hình như là rẻ nhất trong 3 loại. Thêm một chút là gỗ MDF không tốt cho sức khỏe anh em nhé, anh lưu ý khi sử dụng loại gỗ này, khẩu trang 3M đeo cẩn thận. Độ dày phổ biến nhất để làm loa là ¾” tương đương với ~ 20mm (2 phân), tất nhiên nó còn phụ thuộc vào kích thước thùng, thùng có thể tích khoảng 6 lít (không phải là 700K vnđ anh em nhé trở xuống thì dùng loại dày 1,3cm gì đó là cũng ok, tất nhiên là phải bracing cho chắc chắn. Kỹ thuật bracing thùng loa tôi sẽ biên một bài riêng, mời các bạn đón đọc.
   Gỗ plywood (còn gọi là ván ép hay gỗ dán) làm từ nhiều lớp gỗ lạng xắp xếp vuông góc liên tục lẫn nhau theo hướng vân gỗ của mỗi lớp. Các lớp này dán với nhau bằng keo Phenol hay Formaldehyde dưới tác dụng của nhiệt và lực ép. Keo Phenol thì có độ cứng cao, phẳng, chịu nước cực tốt, còn keo Formaldehyde: chống cong vênh, co rút, vặn xoắn. Đặc điểm của gỗ plywood là có tính bền, độ sang độ cứng cao, chịu được lực kéo và ổn định vật lý chống lại các trạng thái cong vênh hay co rút, vặn xoắn của gỗ tự nhiên. Rất nhiều nhà sản xuất chọn plywood để làm loa di động vì nó có trọng lượng nhẹ nhất so với các vật liệu khác
   Nếu chọn gỗ ván ép thì nên chọn loại có chất lượng tốt như là óc chó hoặc sồi còn loại rẻ tiền như thông thì chất lượng thấp, dán không đều, bong tróc và có nhiều lỗ hổng bên trong, thùng sẽ thiếu độ chắc chắn. Nếu dùng ván ép thông thì hỏi mua loại AB và tăng kích thước thùng lên khoảng 1,3cm mỗi chiều để dán thêm một lớp gỗ ván dăm ở bên trong cho chắc chắn. Tây nó dạy thế. Còn tôi thì tôi dùng bố nó ván dăm cho nhanh hoặc hẳn ván ép
   Để cho chất lượng thùng được tốt hơn: khi dùng gỗ plywood thì nên cắt chéo đầu gỗ hoặc làm mộng trước khi ghép và chêm vào các thanh gỗ ở các góc ghép gỗ giúp cố định và chắc chắn cho toàn bộ kết cấu, gỗ MDF cũng thế còn đối với gỗ ván dăm thì chỉ cần ghép bình thường không cần làm mộng và cũng chêm như khi làm với gỗ plywood  rồi sau đó có thể dán veneer lên cho đẹp hoặc cũng có thể bọc bất kỳ vật liệu gì lên gỗ từ vải cho tới giấy nếu tay nghề đủ khéo
    

11

 

12

 

13

    

Kiểu đóng mộng cho gỗ Plywood

14

 

15

   Anh em mở thùng loa hãng ra sẽ thấy họ hay ghép thêm một đoạn gỗ vào giữa lòng của 2 ván gỗ để tăng độ chắc chắn và cũng là một trong những cách để giảm rung bằng cách ngăn sóng đứng trong thùng loa
   Gỗ ván dăm, tên quốc tế là Particle Board (PB) hay còn gọi là ván Okal; là gỗ nhân tạo được sản xuất từ nguyên liệu gỗ rừng trồng (Bạch Đàn, Tràm…), có độ bền cơ lý cao, kích thước bề mặt rộng, phong phú về chủng loại. Ván dăm của TTF được sản xuất bằng quá trình ép dăm gỗ đã trộn keo, tương tự như gỗ MDF (ván sợi) nhưng gỗ được xay thành dăm mịn, qua hệ thống sàng lọc nên chúng có chất lượng cao hơn gỗ MDF
   

16

   
   Ưu điểm của loại gỗ này là chịu được va đập cao khi di chuyển hoặc khi sơ ý làm rơi mà sản phẩm vẫn không bị vỡ (bể) hoặc gẫy,chịu được trọng lượng nặng đè lên mà không bị cấn móp hoặc cong vênh; có thể sơn nhiều màu, tạo sự đa dạng về màu sắc, dễ tạo dáng (cong) cho các sản phẩm cầu kỳ, uyển chuyển đa dạng; riêng bề mặt có thể dán Veneer, giấy, nhựa melamine để tiệp màu, sau đó chỉ cần sơn 2-3 lớp thì đạt màu sắc theo yêu cầu; cách âm, cách nhiệt tốt; kháng nước tốt (chịu nước): có thể ngâm nước trong vòng 24 giờ mà độ trương nở khoảng 3%; không bị tách lớp, không cong vênh sau nhiều năm sử dụng. Ván còn có cấu trúc đồng nhất, mịn không chứa sắt, đá vụn ở bên trong ván vì được sàng lọc kỹ càng và xay nhuyễn trước khi đưa vào ép; rắn chắc nên khả năng ăn đinh, vis tốt hơn MDF từ 1.5 đến 2 lần; dễ dàng định hình, bo cạnh hay uốn cong hoặc khi khoan lỗ nhiều cấp độ khác nhau mà vẫn dễ làm và các lỗ khoan trông rất đẹp; bề mặt ván phẳng là sự lựa chọn lý tưởng khi gia công phủ veneer, phủ melamine, phủ giấy, sơn trực tiếp,…; Nói chung đây là loại gỗ tối ưu nhất để làm loa
   Thường thì nên chọn gỗ ván dăm làm thùng loa vì nó có mật độ cao và chi phí thấp, nói chung là tùy theo ý chí của từng an hem, có người nghĩ rằng là dùng ván dăm thì damping tốt hơn là MDF nhưng tôi thì không nghĩ thế. Để phân biệt gỗ ván dăm mật độ cao và mật độ thấp thì có thể quan sát bề mặt của gỗ và các góc cạnh, nếu kết cấu từ hột gỗ mịn và nhỏ, dễ dán thì đó là loại cần tìm. Có thể dùng các loại keo xây dựng thong thường để ghép gỗ với nhau, nếu cảm thấy chất lượng dán của keo đó không tốt thì có thể chuyển qua keo epoxy kèm theo đinh vít giúp gắn chết các tấm ván lại với nhau nhưng mà epoxy thì giá thành sẽ đắt hơn nhiều. Anh em cắt CNC thường ngán gỗ ván dăm mật độ cao vì lưỡi cưa nhanh bị mòn và hay bị nghẹn khi cưa

Dưới đây cách ghép mộng cho thùng đóng bằng gỗ ván dăm

17

    
   Gỗ công nghiệp MDF (Medium density fiberboard) tạm dịch là ván sợi mật độ trung bình. Nhưng trong thực tế, MDF là tên gọi chung cho cả ba loại sản phẩm ván ép bột sợi có tỷ trọng trung bình (medium density) và độ nén chặt cao (hardboard). Để phân biệt ba loại này, người ta dựa vào thông số cơ vật lý, các thông số về độ dày và cách xử lý bề mặt của tấm ván. Xét về cấu tạo thì ván gỗ MDF có các thành phần cơ bản đó là: bột sợi gỗ, chất kết dính, parafin wax, chất bảo vệ gỗ (chất chống mối mọt, chống mốc), bột độn vô cơ.
   Nếu MDF được làm từ sợi composite pha phụ gia chống ẩm thì có thể dùng cốt để tiếp tục dán ván lạng veneer lên hay hoặc trang trí bằng cách phủ melamine lên bề mặt. Tuy nhiên khả năng chịu nước kém (loại MDF thông thường), loại MDF màu xanh thì chống ẩm tốt hơn, gỗ MDF chỉ có độ cứng, không có độ dẻo dai, đàn hồi, độ dày của tấm gỗ cũng hữu hạn. Chính vì những nhược điểm này mà gỗ MDF được sử dụng hạn chế hơn so với ván dăm và plywood.
   

18

 

19

Cách ghép mộng cho gỗ MDF

20

  
   Nói chung gỗ MDF mà không phải dòng chống ẩm thì với thời tiết ở HN, chỉ ngày hôm sau là mốc kín luôn mà chịu nước thì cực kém. Được cái dễ cắt CNC nên an hem làm dịch vụ cắt rất khoái
   Tóm lại anh em ạ, thùng gì thì thùng, quan trọng nhất là phải chắc chắn, và độ mỏng tỷ lệ hợp lý với thể tích của thùng, cùng với các lớp bracing chuẩn bên trong. Rồi mới tính đến các yếu tố khác. Anh em ai cũng có thể làm cho mình một đoi loa bằng việc google thùng loa cho củ loa của mình, tải bản vẽ về nhờ bạn xếp lên file thiết kế như Auto CAD, Corel Draw… rồi mang đi cắt CNC, cắt xong mang về ghép sử dụng keo dán gỗ Titebond và dùng cách thanh nẹp. Cái khó nhất là phần trang trí, không phải anh em nào cũng đủ khéo tay để dán gỗ lạng lên hay dán veneer cho loa

Nguồn : Maybelle Việt Nam

Hỏi: Có mẫu loa thùng nào đẹp và sáng tạo không tư vấn cho tôi với
Trả lời : Có rất nhiều mẫu loa thùng đẹp và sáng tạo bạn có thể xem tại bài viết : Những mẫu loa thùng đẹp

Trả lời

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *